Hoe weten trekvogels waar ze naartoe moeten? Bij sommige zit de richting zo ingebakken, dat ze zonder ervaren begeleiders hun weg vinden. Jonge grutto’s niet; die leren de trekroute waarschijnlijk van soortgenoten. Dat ontdekten Jelle Loonstra en Mo Verhoeven die daar vandaag samen op promoveren aan de Rijksuniversiteit Groningen.

De onderzoekers kwamen daarachter door in 2016 en 2017 twee keer veertig grutto-eieren in het lab uit te laten broeden, en de kuikens in gevangenschap op te laten groeien. De helft van die jonge vogels lieten zij aan het begin van hun eerste trekseizoen los op de plek in Zuidwest-Friesland, waar ze als ei waren gelegd. De andere brachten ze naar Polen, waar ze de vogels vrijlieten.

De verhuisde vogels bleken vanuit Polen de trekroutes richting Afrika aan te houden, die Poolse grutto’s gebruiken, terwijl de in Nederland vrijgelaten vogels de route aanhielden die ook andere Nederlandse grutto’s nemen. Nederlandse grutto’s vliegen via Frankrijk en Spanje naar Afrika; Poolse hebben een voorkeur voor oostelijker routes over Italië en de Balkan.

Die vogels waren op de vleugel te volgen dankzij satellietzenders op hun rug. Of ze met Poolse grutto’s optrokken is daaruit niet te concluderen – de zenders bevatten geen cameraatje dat de buren vastlegt. Misschien volgden ze andere vogelsoorten, die dezelfde route kozen. Het zou ook kunnen dat ze hun soortgenoten niet zozeer achternavliegen, maar wel raadplegen over de route. Tenslotte zou de omgeving ze een kant uit gedwongen kunnen hebben, bijvoorbeeld langs voedselrijke plekken. Maar het ligt voor de hand dat de jonge grutto’s de kunst afkeken van plaatselijke soortgenoten en met hen meevlogen.

Uit het onderzoek bleek tevens dat grutto’s plaatstrouw zijn. Ze overwinteren op een vaste plek en keren in de lente terug naar hun geboortestreek. De naar Polen gebrachte vogels keerden terug naar Polen.

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 18 december ’20)