Om de paar jaar is er een actie van veehouders en vogelbeschermers om de grutto te redden. Ooit gaf ik zulke acties het voordeel van de twijfel. Baatte het niet dan schaadde het niet. Nu weet ik dat niet-baten wel schaadt, want ondanks aanvals- en reddingsplannen kachelt de grutto gestaag door richting afgrond.

Zelfs het verkiezen van de grutto tot nationale vogel des vaderlands heeft niets geholpen. Voor verkiezingen en aanvalsplannen worden campagnes gevoerd en artist-impressies gemaakt, waarna alles weer als vanouds verdergaat: megawinst uit exportlandbouw, ten koste van milieu, landschap en natuur.

Gelukkig zijn sommige boeren dol op grutto’s en spannen zij zich echt in voor die beesten, door nesten te beschermen, land plasdras te zetten en laat te maaien. Zo nodig wordt de boel omheind met schrikdraad, tegen vossen en andere snoodaards. Helaas is het geweer populairder dan schrikdraad.

Roofdieren komen van heinde en ver af op de overgebleven weidevogelgebieden, zoals kamelen van heinde en ver afkomen op oases. Sommige van die dieren, zoals hermelijnen, horen net zo goed als grutto’s bij het weidevogellandschap. Ook die gaan achteruit.

De grutto is schitterend en zijn geroep is een lust voor het oor. In de overgebleven weidevogelgebieden zijn ze te horen te zien, stappend door het gras, jagend door de lucht of zittend op een paaltje. De grutto vertegenwoordigt het landschap waar ook kievit, tureluur, grutto en andere soorten (hermelijnen!) bij horen.

Sinds twee jaar is er Gruttoland, waarmee de vogelbeschermende boeren van het Agrarisch Natuurfonds Fryslân het erfgoed van Murk Nijdam veilig stellen en uitbreiden. Als er één gruttoboer was, dan was het Nijdam wel. Hij had een weidevogelparadijs. Een druppel op, een oase in de gloeiende woestijn. Dat moet meer worden. Daarom geef ik Gruttoland meer dan het voordeel van de twijfel; ik heb gedoneerd en velen met mij.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 7 juni ’23)