Bijna niemand wil ze, maar toch komen er elektriciteitskabels dwars door Schiermonnikoog. De windturbines op de Noordzee worden ermee verbonden met de Eemshaven. Minister Wiebes gaf vlak voor zijn aftreden zijn goedkeuring.

Volgens de plannen begint TenneT over twee jaar te graven en verandert Schiermonnikoog en het bijbehorende wad voor vier jaar in een bouwput. De kortste verbinding tussen het witte woud van windturbines op zee en de Eemshaven zou oostelijker liggen. Maar nu is gekozen voor een bijna anderhalf keer zo lange omweg: eerst zuidwaarts en aan de Groninger kust met een hoek naar het oosten. Het zuidwaartse deel komt over, nee onder Schiermonnikoog.

Ongeveer tussen Willemsduin en de Balg wordt de oostpunt van het eiland afgehakt door een metersdiepe en -brede sleuf waarin de kabels worden toegedekt. Bezuiden het eiland wordt de Waddenzee doorsneden. Dit alles gebeurt niet met schep en houweel, maar met huizenhoge machines op rupsbanden.

Gedurende minstens vier jaar moeten die machines de oostkant van het eiland kunnen bereiken, door tien kilometer kwelder, strandvlakte en wad. Het gebied is nu nog het stilste en minst gerepte natuurgebied van Nederland. Het is deel van het Nationaal Park, deel van het Unesco Werelderfgoed en beschermd volgens alle regels en richtlijnen die er zijn. Het is waarschijnlijk het best beschermde natuurgebied ter wereld. Deze week werden de Oosterkwelder, het Oosterstrand en de Balg weer tijdelijk afgesloten voor publiek. Van 15 april tot 15 juli is bijna de helft van Schiermonnikoog verboden gebied voor badgasten, vogelaars, wandelaars en fietsers. Een van de weinige plekken van ons land waar kustvogels rust vinden. Al mag je langs de waterlijn nog wel oostwaarts – het blijft polderland Nederland.

Uitgerekend dit gebied gaat op de schop. Hoe het er uiteindelijk komt uit te zien? Zelfs als de werkzaamheden niet vertraagd worden, als de graafmachines niet in het slik vast komen te zitten en als de toegangswegen, schijnwerpers, hekwerken, opslagplaatsen, schaftketen en alles weer worden opgeruimd, de sleuven zijn dichtgegooid en de rust wederkeert, is het de vraag of de natuur de schrik te boven komt.

Het landschap komt de schrik in ieder geval niet te boven. Ik herinner me dat er stroomkabels werden gelegd van de wal naar het eiland. Ze kwamen in de buurt van de bank van Banck aan land. Zelfs in de zo dynamische, tweemaal per etmaal overspoelde waddenbodem bleef het graafspoor nog heel lang zichtbaar. Als eilandwacht van Rottumeroog bekeek ik ooit luchtfoto’s. Daarop waren de twintig jaar oude bandensporen duidelijk te zien, van de landrover die mijn voorgangers er hadden, voordat die auto voor altijd in het slijk verdween. Van de dam naar Ameland zijn na 150 jaar met eb nog stukken te zien.

Natuurbescherming is vrijwel altijd een achterhoedegevecht. De grootste overwinning is het stoppen van vernietiging en het handhaven van de status quo. Dat zal hier niet meer lukken. Maar de meest vernietigende optie door Schiermonnikoog is misschien nog te weren. Bijvoorbeeld via de petitie op https://nietgravendoorschier.petities.nl.

Koos Dijksterhuis
Natuurschrijver

[(gepubliceerd) in NRC-Handelsblad 22-4-21]