Toen wij net over de Belgische grens van Zuid-Limburg een wandeling maakten door regen en sneeuw, in een beekdal met hooilanden en helllingbossen, vonden wij allerlei bijzondere planten. Midden op het modderige paadje bloeiden witte polletjes van wat op herderstasje leek…

Herderstasje is een zeer algemeen plantje dat zich zelfs op drukke winkelstraten nog tussen de stoeptegels doorwringt. Het bloeit wit en vormt zijn zaad in hartvormige doosjes, die blijkbaar op kleine herderstassen lijken. Ook de bloemen op ons pad hadden zulke zaadtasjes en witte bloempjes, die echter in compactere groepen bijeen stonden, zoals bij zilverschildzaad.

Ik zette een foto op waarneming.nl en kreeg antwoord: geen herderstasje of zilverschildzaad, maar zinkboerenkers. Met de vraag of we in Kelmis waren geweest. Ja, Kelmis, zo heette het! We hadden de wandeling uit een folder van een Walloons toerismebureau en wisten niet hoe bijzonder de plantengroei in het gebied was. Het is kalkrijke leemgrond en hier en daar zinkhoudend. In de negentiende eeuw waren hier zinkmijnen. Die waren zo lucratief, dat de Europese grootmachten na de val van Napoleon het gebied niet wisten te verdelen. Ze gunden elkaar de mijnen niet en maakten van het gebied het onafhankelijk ministaatje Moresnet. Dat heeft ruim een eeuw bestaan, tot na de Eerste Wereldoorlog.

De zinkmijnen zijn allang dicht maar het zinkafval laat zijn sporen na en daarop gedijt een zeldzame zinkvegetatie met onder meer zinkboerenkers en zinkviooltje. In het Rotterdamse havengebied is zinkboerenkers gevonden op een plek waar zinkafval is gedumpt. Zinkboerenkers en zinkviooltje komen ook voor langs de Geul in Zuid-Limburg, waar een zinkfabriek heeft gestaan. Wij moeten er nog eens naartoe, want voor zinkviooltjes waren we nu net te vroeg.

(Natuurdagboek Trouw 25 mei 2016)