In de Pakistaanse deelstaat Sindh liep ik eens dichtbij de Indiase grens door een acaciabos. Ik was uit de bus gestapt op loopafstand van het dorp waar ik heen wilde. Ik hoopte dat er in dat dorp een gastenverblijf zou zijn.

Ik zag door de acacia’s niet waar ik heen moest, maar ik vond het dorp en er was een gastenverblijf. Zoals altijd had ik daarvoor onnavolgbare vergunningen nodig. Die had ik niet, en dus liet de sleutelbewaarder me er met een zorgelijke frons in. In Pakistan laten ze je nooit in de kou staan. Ik bedankte en ging even op bed liggen.

Het was midden op een maartse dag en de zon scheen door de ramen. Buiten klonk het dromerige gekoer van Turkse tortels. Ik houd van Turkse tortels, zeker sinds ik als kind een paar tortelweesjes met de hand opvoedde. Ik viel bijna in slaap.

Die koddige duifjes heten Turks omdat ze vanuit Turkije Europa koloniseerden. In 1943 veroverden ze Wenen, wat de Ottomanen nooit was gelukt, schrijft Hay Wijnhoven in een liefdevol boek over de Turkse tortel, in de vogelreeks van AtlasContact. In 1949 bereikten ze Nederland. De vogels verspreidden zich sneller dan welke vogel ook, maar altijd in noordwestelijke richting. Daardoor kon het gebeuren dat Schotland eerder werd bereikt dan Portugal. Ze malen niet om enorme afstanden. Wijnhoven noemt duiven in veren verpakte vliegspieren.

In de jaren ’80 bereikte hun aantal een hoogtepunt, ondanks de duivenjacht. Sindsdien nemen ze alarmerend snel weer af in aantal. Ik mis ze ook in mijn tuin, waar ze altijd zaten te flikvlooien. Laatst vond ik een door een kat losgerukte tortelstaart, maar ik lees dat die staart weer kan aangroeien als waren tortels hagedissen.

De Ottomanen waren gek op tortels, die ze uit de acaciabossen van Rajasthan hadden gehaald, vlak over de Indiase grens met Sindh. Het zijn dus eigenlijk Indiase tortels. Ik sliep in bij het gekoer van tortels in hun bakermat.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 21 nov. 19)