Op Schiermonnikoog loop ik langs oude grove dennen. Een ervan heeft een ruwe bast met vele gaten. Het lijken me de gaten van een specht. Blijkbaar is het een voedselrijke den!

Op Schiermonnikoog leven nog niet zo lang spechten; ik schat een jaar of twintig. Intussen bewonen ze de dennenbossen en zwerven ze soms het eiland over. Ik zie er regelmatig een in de houtsingel achter ons huisje, maar de nestkast die ik voor ze ophing, is door onbekenden vernield.

Het zijn grote bonte spechten, al zijn ze niet groter dan een spreeuw. Bont betekent zwart-wit. Bonte spechten zijn dan ook zwart-wit, al hebben ze een rode kont en een rood achterhoofdje. Spechten hakken hout en daarvoor hebben ze drie redenen. In deze tijd van het jaar roffelen ze om zich te laten horen. Er worden broedgebieden afgebakend, partners gelokt en rivalen gewaarschuwd. Dat roffelen klinkt als een geheimzinnige ratel: ‘krrrrr’. Nog even en spechten beginnen holen uit te hakken om in de broeden. Holen die ze afkeuren kunnen door andere vogels gebruikt worden: mezen, vliegenvangers, spreeuwen, kauwtjes of boomklevers bijvoorbeeld. Ook vleermuizen maken er gebruik van, om in te slapen of overwinteren. En bijen, wespen en kevers nestelen erin. Als spechten erachter komen dat er insecten in een hol wonen, kunnen ze weleens langs komen om larven te eten. En dat is de derde reden voor spreeuwen om hout te hakken: voedsel.

In oud of rottend hout en onder schors leven allerlei diverse soorten mieren en kevers. Schorskeverlarven knagen gangen onder de bast, boktorlarven knagen gangen door het hout. Die larven zijn eiwitrijk en bevatten nauwelijks onbruikbare schildjes en haren. Ideaal spechtenvoedsel.

Spechten kloppen op de bast en luisteren dan even, wellicht horen ze waar de larven zitten. Of ze boren op goed geluk gaatjes in de bast. Deze den moet een feestmaal hebben opgeleverd; wat een gatenkaas!

(Natuurdagboek Trouw woensdag 17 jan. 2018)