Schubert, Beethoven en Mendelssohn maakten hun luisteraars wijs dat sommige van hun composities door de nachtegaal geïnspireerd waren. Ook Léo Delibes en Albert Roussel deden of ze een nachtegaal naspeelden. De eerste, een romantische componist uit negentiende-eeuws Frankrijk, maakt er een liefdeslied van, met een afloop in mineur. De nachtegaal mag dan elk jaar terugkeren, de liefde gaat voorbij, meende hij. Nachtegalen gaan gemiddeld echter slechts twee jaar mee. Daar had Delibes vast van opgekeken.

Zijn landgenoot en collega Roussel maakte er helemaal een potje van, met zijn Rossignol. Rossignol betekent nachtegaal. Maar als ik het lied beluister, betwijfel ik of hij weleens een nachtegaal gehoord heeft. In de bijbehorende tekst van de (dat moest ik even opzoeken) zestiende-eeuwse dichter Pierre de Ronsard staat doodleuk dat het lied van de nachtegaal een zacht liedje is. Nou mooi niet!

Maar wat wist ie ervan. Herkent u een nachtegaal? Ik krijg elke winter in februari meldingen van nachtegalen. Die blijven dan nog twee maanden in Afrika, maar in februari beginnen bij ons wel de zanglijsters. Ook merels worden soms voor nachtegalen aangehoord. Laat ik mensen een echte nachtegaal horen, dan verbaast men zich er vaak over. Een nachtegaal is zoals veel vogels een uitstekende zanger, met zijn geavanceerde strottenhoofd kan hij allerlei deuntjes loepzuiver fluiten, en hij fluit dan ook van alles, geen herkenbaar wijsje. Daar smakt hij bij, geen vogel smakt zoveel als de nachtegaal. De rossignol van Delibes lijkt er qua trillers en variatie meer op, zij het niet veel.

Intussen zijn de nachtegalen terug, hoor. In de duinen bij Overveen hoorde ik er gedurende anderhalf uur tien zingen. En dat blijven ze nog wel even doen.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 7 mei 2015)