In maart komen hommels en bijen tot leven. Grijze zandbijen zijn er al een paar weken. Huib Koel van de website wildebijen.nl meldt dat de eerste grijze zandbij dit jaar op 13 februari werd gezien bij De Krim in Overijssel. Dat was twaalf dagen eerder dan vorig jaar.
Ik zag in een bos in Flevoland eens een heleboel grijze zandbijen uit holletjes in een zandpad kruipen. Ze sloten hun holletjes af met zand, vlogen naar bloeiende wilgen verderop en keerden terug met achterpoten, geel van het stuifmeel. Daar openden en betraden ze hun holletjes, om stuifmeel en nectar uit te laden bij hun larven. De larven verpoppen tot bijen die ‘s winters ondergronds blijven, om in maart op te duiken.
Die vroegste zandbijen zijn mannetjes. Ze lopen of vliegen laag rond, op zoek naar vrouwtjes. De vrouwtjes verschijnen later. Als de lustige mannen een vrouw vinden, storten ze zich op haar. Gangbangs van meerdere mannen op één vrouw zijn niet uitgesloten. Na de daad beschikt het vrouwtje over een zaadbank voor een bloeiend gezinsleven. Het mannetje gaat dood. In zijn korte leven heeft hij weinig voedsel nodig en dat is maar goed ook, want grijze zandbijen eten uitsluitend wilgenstuifmeel en –nectar en dat is er nog niet veel. Als eind maart de wilgen gaan bloeien komen er ook meer zandbijen.
Dat er half februari al zandbijen zijn, ligt vooral aan het zandbijwaaiertje Stylops melittae. Dat parasiteert op zandbijen en zorgt ervoor dat ze mannetjes extra vroeg te voorschijn komen en versuft rondlopen. Een zandwaaiertje leeft in de bij, maar steekt er een beetje uit. Buiten het hol kruipt de parasiet het bijenlijf uit om zelf te paren.
(Natuurdagboek Trouw donderdag 5 maart 2015)
