Maan en zee

Maan en zee

 Foto Koos Dijksterhuis
Foto Koos Dijksterhuis

Op Schiermonnikoog komen we aan aan bij hoog water. De Waddenzee kabbelt rond en knabbelt aan de steiger. De maan schijnt in het eerste kwartier. Wij zien het door de zon beschenen deel van de maan. Als dat de helft is, noemen we dat een kwartier. Van de maan op de foto licht de rechterhelft op, het eerste kwartier, want de Linker helft is het Laatste kwartier. Het ezelsbruggetje van ellen.

Het eerste kwartier vindt plaats ongeveer een week na nieuwe maan, en een week voor volle maan. De maan is dan wassend. Bij nieuwe maan staat (hangt?) de maan tussen aarde en zon in en is alleen de schaduwkant te zien: niets dus. Bij volle maan staat de maan aan de andere kant van de aarde, pal in de zon, we zien een ronde maan. Als de maan precies in de schaduw van de aarde komt, is er een maansverduistering.

Zon en maan hebben zwaartekracht. Ze trekken aan de aarde. Daardoor komen de zeeën in beweging. De maan trekt ruim twee keer zo hard aan de aarde als de zon. Zowel aan de kant van de maan als aan de tegenoverliggende kant hoopt zich het zeewater op. De zon sjort er ook aan. Als maan, zon en aarde in één lijn staan, versterken zon en maan elkaars effect. Staan ze dwars opelkaar, dan remmen ze elkaar af. In het eerste geval is het springtij, in het laatste geval doodtij. Springtij is het met volle en nieuwe maan, doodtij tijdens eerste en laatste kwartier. Met doodtij is het getijdeverschil op Schier een meter minder dan met springtij. De zon zakt evengoed in zee, de halve maan schijnt helder.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 29 jan. 2015)

DELEN
Reacties zijn gesloten.