Hout moet

Hout moet

Xylotheek Mantema. Foto Koos Dijksterhuis
Xylotheek Mantema. Foto Koos Dijksterhuis

In de Martena-stins te Franeker is een museum. Ooit was in het statige steenhuis de de universiteit gevestigd, die in 1811 gesloten werd. In de vroegere senaatskamer hangen nog de portretten van de professoren. Er staan antieke kasten, vazen, serviezen en er hangen schilderijen, maar telkens kom je verrassende herinneringen tegen aan het universitaire verleden. Zo lacht ineens een ongeborene je toe uit een glazen pot. Ingemaakt moet het embryo al meer dan 200 jaar op sterk water staan. Ook ligt er een hoogbejaard herbarium.

De universiteit deed aan plantkunde, er was een hortus botanicus en er werd een xylotheek aangelegd, die nu in Martena tentoongesteld ligt. Een xylotheek is een bibliotheek van zogenoemde boomboeken, boeken van hout. Xylo betekent hout. Een boomboek gaat over 1 boomsoort. Het omslag is beplakt met de bast van die boom, de rug gemaakt van een rechte tak en het binnenwerk is een houten kistje met takjes, wortels, bladeren, naalden, bloemen, vruchten, stuifmeel van die boomsoort en zelfs as van verbrand hout. Links staat aan de binnenzijde van het kaft een beschrijving van de boom. In Franeker zijn het handgescheven teksten. Ze zijn goed bewaard gebleven, al zijn ze niet compleet. Er zouden 158 delen komen, maar niet alle delen zijn geleverd. Nog voor Franeker alle boeken had, werd de al jaren kwijnende universiteit gesloten.

De verzameling in Franeker was een geschenk van Lodewijk Napoleon. Deze broer van Napoleon was van 1806 tot 1810 koning van Nederland, de jaren voordat Nederland werd ingelijfd bij het Franse keizerrijk. Hij schonk ook de universiteit van Harderwijk een xylotheek, die tegenwoordig in kasteel Groeneveld in Baarn staat. De universiteit van Harderwijk werd eveneens in 1811 gesloten.

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 17 okt. 2014)

DELEN
Reacties zijn gesloten.