Wat hoort niet in het rijtje thuis: vliegendoder, spinnendoder, rupsendoder, keverdoder. Allevier de doders zijn in bepaalde prooien gespecialiseerde wespen, maar een rupsendoder kan ook een paddestoel zijn. Er zijn natuurlijk veel meer wezens die rupsen eten, vogels bijvoorbeeld, maar geen vogelsoort is ernaar vernoemd. Onder de vogels zijn bijeneters, wespendieven en vliegenvangers, maar geen rupsendoders.

De Groninger natuurgids Désirée Alting werd gemobiliseerd door haar vriendin Mirjam van Dalen die een rupsendoder had gevonden. Ze sjorden het zwammetje voorzichtig uit de grond en ja hoor, hij wortelde in een dode rups. Désirée attendeert mij er regelmatig op, als ze een wonderlijk natuurverschijnsel vindt. De meeste natuurverschijnselen zijn trouwens wonderlijk, maar het ene is nog wonderlijker dan het andere en de rupsendoder kan een mens al helemaal verwonderen.

Veel soorten rupsen verpoppen zich ondergronds. Voor schimmels en paddestoelen zijn ze een voor de hand liggende voedselbron. Zwammen groeien immers ook op dood of levend hout, gevallen bladeren, boomwortels en rot fruit? Noem mij een organisme dat niet kan beschimmelen, dead or alive. Toch zijn rupsendoders uniek. Parasitaire paddestoelen groeien bijna altijd op plantaardige gastheren of op andere zwammen, vrijwel nooit op dieren.

Rupsendoders zijn vrij kleine, oranje zwammetjes. Ze staan als kleine knotsjes in het gras of in het mos. Die knotsjes zijn een beetje pokdalig. In de knobbeltjes worden de sporen gevormd. Rupsendoders zijn niet bijster algemeen, maar ook niet heel zeldzaam. Maar je loopt zo aan ze voorbij, en dat ondergrondse gewortel in een rups zie je alleen als je de zwam nader inspecteert, zoals Désirée en Mirjam deden. Ik heb eens rupsendoders gevonden toen ik rondstruinde met een paddestoelenvriend. Het is dat hij me erop wees…

(Natuurdagboek Trouw woensdag 21 okt. 2015)