Toen ik grieperig was, heb ik mijn postzegelverzameling uit de dagen van weleer bijgewerkt. Behalve een verzameling Nederland heb ik albums vol buitenlandse zegels en een een paar thematische verzamelingen: postzegels met vogels, met inheemse zoogdieren, met zeezoogdieren, met vruchten. Twee jaar geleden had ik de verzameling al afgestoft. Dat bleek een rustgevende bezigheid in een chaotische tijd.

Met postzegels begon ik op mijn achtste. Van alle binnengekomen stukken werden de postzegels afgescheurd en verdeeld met mijn vader en broer. Mijn zussen deden niet mee, postzegels sparen was voor jongens. Mijn aandeel weekte ik af in warm water en droogde ik op een handdoek, omgekeerd, zodat de soms nog wat kleverige plakzijde zich niet hechtte. En dan mochten ze in de albums. Honderden, duizenden kleine kunstwerkjes, in series van dezelfde plaatjes met andere kleuren en waarden. Ponden en pence, marken en pfennigs, lei en bani, dirhams en pesos, de hele wereld kwam voorbij. Fuji, Brunei en zoveel andere landen waren gesneden koek. Maar hoe dichterbij, des te geliefder de zegels: Frankrjk, Engeland, België. Nederland stond voorop.

Mijn uit de motteballen gehaalde verzameling zat vanaf 1990 in enveloppen, maar was tot 1990 in een album geplakt, een album met voorgedrukte plaatjes voor alle zegels. Je kon precies zien welke ontbraken. Dat stimuleerde mij als kind die hiaten te vullen. Voor nieuwe uitgaven was dat gemakkelijk: op naar het postkantoor. Decennialang kocht mijn moeder alle nieuwe zegels in drievoud: voor mijn vader, mijn broer en mij. Zelf kocht ik er vaak nog één of twee bij. Postzegels waren een goede investering. Veel zegels van voor de oorlog waren immers veel waard geworden? Vooral de zegels met toeslag voor een goed doel, kinderzegels bijvoorbeeld, konden waardevol zijn, zeker ongestempeld.

Ik plakte de postzegels in met plakkertjes. Stom, bleek later, toen de vereniging van postzegelhandelaren bedacht dat ongebruikte zegels met een plakkertje niet maagdelijk meer waren. Zegels zonder plakkertje waren pas waardevol! “Postfris” heetten die. In de officiële catalogus stonden de prijzen. Honderden, duizenden guldens konden ze waard zijn. Of je ze daarvoor ook kon kopen? Ik niet. Wel kocht ik van mijn zakgeld zegels uit de jaren zestig, die waren nog betaalbaar. Meestal bij de postzegelwinkel in mijn woonplaats Amersfoort, soms op de goedkopere postzegelmarkt in Amsterdam. Mijn vriendjes kochten dezelfde zegels, langzamerhand raakten onze albums met terugwerkende kracht vol tot 1960.

Met die vriendjes ruilde ik ook, als we elkaars missers dubbel hadden. We namen postzegels mee naar school, bijna iedereen spaarde ze. Sparen is leuk, niet voor niets grossieren alle supermarkten in verzamelobjecten. Er wordt van alles verzameld, maar postzegels sparen kreeg een stoffig imago. Op feestjes zeg je niet dat je postzegels spaart. Een investeringsobject is het allang niet meer, oude postzegels koop je voor een fractie van de cataloguswaarde, en mijn eigen massa postfrisse zegels uit de jaren ’70 wil niemand. Iedereen kocht ze in veelvoud, er zijn er meer van dan er verzamelaars zijn, ik plak ze maar op brieven, dat mag tot november.

Toch zijn er nog veel postzegelspaarders. De PTT of TNT of hoe de posterijen zich intussen ook noemen, speelt daarop in met fraaie uitgaven. Toen ik twee jaar geleden mijn verzameling opduikelde, kwam er een aanbieding van een nieuwe reeks met vogels erop. Enkele prachtige afbeeldingen trokken mij over de streep. Ik zag een serie voor me van vijf, hooguit acht postzegels. Ik bestelde hem in duplo, één voor de verzameling Nederland, één voor de verzameling vogels.

Dat heb ik geweten.

Een reeks maandelijkse enveloppen kwam, steevast gevolgd door een afschrijving van 25 euro. Er kwamen opbergsystemen en andere extra’s, maar bovenal: postzegels. Iedere zegel kwam in een velletje van tien. Ik kreeg van elke zegel dus twintig stuks.

Ik heb nu dertig verschillende vogelsoorten. Zeshonderd postzegels.Dat loopt uit de hand. Ik belde naar de post. In totaal komen er 75, ik ben nog niet op de helft! 1500 postzegels. Ik vind het leuk om ouderwetse kaarten en brieven te sturen, maar 1500? Als ik er elke week een verstuur, doe ik er dertig jaar over. Ik verkoop ze dus maar met verlies, voor hun frankeerwaarde,.

De posterijen geven meer postzegels uit, naarmate postzegels minder gebruikt worden. Eerst kwam de frankeermachine, toen de e-mail. Nu er geen geldwaarde meer op postzegels staat maar een 1 of 2, kan dezelfde zegel zelfs tariefsverhogingen overleven. Maar continu verschijnen nieuwe postzegels, enorme series, blokken, postzegelboekjes, als sticker zowel als natmaker. Veel zitten nog met karteltjes aan elkaar, je moet ze voor gebruik losscheuren. Maar ook de stickers, die je gewoon lostrekt, zijn gekarteld, zodat ze op echte postzegels lijken. Voor de verzamelaars! Die kopen alles, postzegels zijn goudmijntjes. Persoonlijk te ontwerpen postzegels zijn het summum. Die maken de hoeveelheid onbegrensd, er is geen overzicht meer mogelijk. Ik heb de verzameling net weer bijgewerkt, maar nu stop ik ermee, ik doe het niet meer. Hoewel die nieuwe reeks inheemse zoogdieren wel heel mooi is…
Postzegels sparen?

U heeft een postzegelpincet nodig en een insteekboek. Op internet is veel informatie, bijvoorbeeld op www.postzegelblog.nl.

Om overzicht te houden, is het goed zich te beperken. Bijvoorbeeld: Nederland van 1945 tot de euro. Of zegels met geldwaarden, voordat ze door een 1 en 2 vervangen werden. Of een ander land, waar u al wat van heeft en wat u ligt.

Thema’s

Leuk is het verzamelen van thema’s. Dieren zijn een geliefd thema. Maar er zjn er wel veel. Later kunt u altijd focussen op zeg vogels, zoals ik, of alleen op roofvogels of zelfs alleen op roodborstjes Er zijn mensen die postzegels verzamelen met één familie zeeslakken erop: conussen. Daarvan bestaan ruim achthonderd postzegels.

Hoe krijgt u postzegels?

Vraag kennissen ze voor u te bewaren. Er zijn nog postzegelwinkels. Daar liggen soms afgedankte privécollecties in consignatie te koop. In Haarlem is een leuke snuffelwinkel. Een internationaal mengsel onafgeweekte postzegels is op diverse websites te koop per kilo – leuk en leerzaam. Op Marktplaats wordt gehandeld en u kunt zelfs huis-aan-huis aanbellen en postzegels vragen. Er zal toch een ongebruikte Willem-III uit 1852 bij zitten van 700 euro!