Op het strand van Schiermonnikoog vind ik op een ochtend vijf doubletten van tapijtschelpen, benevens enkele losse kleppen. Eén van de vijf dubbele exemplaren is klein en jong gestorven.

Tapijtschelpen zijn tweekleppige schelpdieren, en wat je op het strand vindt zijn de lege schelpen van kalk. Het dier leefde in een doosje van zulke kleppen, maar is dood en vergaan. De grootste schelpdierfamilie is die van de slakken, de een na grootste die van de tweekleppigen. Daartoe horen mossels, kokkels, oesters en nog veel meer soorten, waaronder tapijtschelpen.

In mijn jonge jaren, toen ik geen genoeg kon krijgen van het afzoeken van het strand, vond ik weinig tapijtschelpen. Soms vond ik een donkergrijs of roestbruin exemplaar, verkleurd door ijzer in de bodem, waarin hij al eeuwen begraven lag. Die schelpen waren oud, maar vaak toch heel, omdat ze zo dik en stevig zijn. Ze voelen ruw aan, als een stug tapijtje. Breekbaarder zijn grijze tapijtschelpen, fossiele relikwieën, die ik vaak kapot en zelden heel vind. Grijze tapijtschelpen zijn allang uitgestorven; er liggen op het strand alleen grijsblauw verkleurde kleppen uit het pleistoceen.

Tegenwoordig liggen er veel meer tapijtschelpen: crèmekleurig, dus nog niet verkleurd. En dat beide kleppen nog aan elkaar vastzitten, betekent dat ze niet zolang dood zijn. Anders was hun slotband wel vergaan en waren de kleppen losgeraakt.

Tot eind jaren zestig spoelden er doubletten aan, maar toen verdwenen ze. Blijkbaar leven tapijtschelpen nu weer in de buurt van de Nederlandse kust. Het jonge exemplaar levert daarvoor extra bewijs. Voor mij begon hun wederopstanding rond 2010 op de Noord-Hollandse stranden. Intussen vind ik ze ook veel op Schiermonnikoog, wat de indruk wekt dat ze zich in noordoostelijke richting uitbreiden.

Wie dat ook doet is de Filipijnse tapijtschelp, een exoot die in Zeeland gekweekt werd voor de culinaire markt, en die daar ontsnapte. Die soort heeft recentelijk het wad bij Schiermonnikoog gekoloniseerd.

(Natuurdagboek Trouw, donderdag 18 september ’25)