Om nog iets van de kwijnende natuurbescherming te redden, pleitte Maarten Hajer donderdag in Trouw voor combinatie van natuur met andere functies. Dat is niets nieuws. Het Planbureau van de Leefomgeving waarvan Hajer directeur is, verpakt het alleen in een nieuw rapport. Weer een rapport over natuur!

Al duizenden jaren combineren mensen andere functies met natuur. Men noemde dat landbouw, bosbouw, mijnbouw of visserij. Maar Hajer blijkt vooral toerisme en recreatie te bedoelen. Natuur wordt ook al een halve eeuw verward met recreatie. Wat het draagvlak voor natuurbescherming juist heeft ondermijnd, in plaats van vergroot.

In toerisme gaat in Nederland 53 miljard euro per jaar om. De toeristenbelasting levert 81,5 miljoen op. Volgens de Recron, de bond van recreatie-ondernemers, gebruiken gemeenten dat geld om gaten in de begroting mee te dichten. Er zullen ook wel fietspaden en VVV-kantoren van betaald worden. Maar ik heb nooit gemerkt dat het in bescherming en behoud van natuur of landschap gestoken werd. Terwijl natuur en landschap nou juist vakantiegangers trekken.

Natuurbescherming wordt al zolang gecombineerd met recreatie. Er zijn vrijwel geen afgesloten reservaten meer. Alleen mensen die zelf nooit in de natuur komen, denken nog dat natuur verboden terrein is. De PVV pleitte daarom voor meer snelwegen door de natuur, GroenLinks pleitte voor meer parkeerterreinen in de natuur. Van rechts tot links vindt men dat natuur alleen waarde heeft als het direct ten dienste staat van ons mensen. Van links tot rechts denkt men dat natuur te slecht bereikbaar is en te weinig bezocht wordt. Hajer denkt dat kennelijk ook. Door toegankelijkheid kan natuur weer een plekje veroveren in de hoofden van Nederlanders. Ik denk dat hij zich vergist. De nationale parken trekken al miljoenen bezoekers per jaar. Op zondag is de natuur een wirwar van paarse joggingbroeken, reflecterend groene terreinfietshelmen, wandelaars, honden…

Ooit was natuur het privéterrein van jagende landheren. Toen kwamen er natuurbeschermende terreinbeheerders. Met het geld van leden en donateurs kochten ze gewoon een natuurgebied. Hek erom, klaar. Daarna kwam de sociaaldemocratie en kocht iedereen een auto. De natuurbeschermende terreinbeheerders zwaaiden hun hekken open en probeerden hun leden en de rest van de Nederlanders de natuur in te lokken. Dan zouden ze zien hoe mooi, merken hoe fijn de natuur is en zouden ze zich massaal aanmelden als lid. Voor deze hang naar draagvlak is de natuur opengesteld, de handhaving afgeschaft, zijn boswachters gastheren en –dames geworden. Het resultaat? De ledenaantallen slonken en het natuurbeheer is wegbezuinigd.

De natuurbeheerders reageren op de bezuinigingen met meer van hetzelfde: openstelling, iedereen de natuur in, draagvlak! Meer van hetzelfde, terwijl dat beleid juist gefaald heeft.

Als mensen de natuur een luxe vinden, een sluitpost op de begroting, laat hen dan de waarde ervan weer ontdekken. Hef entree en niet zo’n beetje ook. De natuur is niet gebaat bij betreding en verstoring, bij loslopende honden en achtergelaten chipszakken. En zoals ik net al zei is de natuur ook niets opgeschoten met openstelling en draagvlakbeleid. Dus: parkeergeld verviervoudigen en entree heffen. Met fikse korting voor leden. Wie vier keer per jaar een reservaat betreedt, is goedkoper uit als lid. Zo leveren de leden weer geld op, net als vroeger, in plaats van dat ze geld kosten, zoals nu.

Het gevolg: minder drukte in de natuur. Natuur wordt weer natuur in plaats van hondenuitlaat- en recreatieterrein. Natuur wordt iets bijzonders, iets om trots op te zijn, precies wat Hajer wil. De mensen zullen de waarde er weer van inzien.