Wegens de pilotenstaking zijn we gestrand op Spitsbergen. Dat biedt kansen om bij ons overwinterende vogels in hun broedgebied te zien. In hun zomerpak, op de eieren of met jongen, en zich anders gedragend; zingend bijvoorbeeld.

Hoewel je het gegiechel van zeekoeten,  het geklaag van drieteenmeeuwen en de baltsroep van paarse strandlopers best zingen mag noemen, opereert er maar één zangvogel op Spitsbergen:  de sneeuwgors. Maar die is er wel in groten getale. Op de rotsen langs de fjorden,  op de grazige toendra, en midden in nederzettingen zingen sneeuwgorzen een verdragend, ietwat naar leeuwerikengeriedel klinkend liedje. Dan zit er een mannetje op een dakgoot of rotsrichel te zingen. Sommige zijn al druk met het voeren van uitgevlogen jongen.

Sneeuwgorzen broeden rond en boven de poolcirkel. De dichtstbijzijnde broedvogels bevinden zich op IJsland en in Lapland. Maar ’s winters zakken ze een paar duizend kilometer zuidwaarts. Ik zie ze vaak zwermen op het strand van Schiermonnikoog. Dan zijn ze fletser gekleurd, maar zodra ze vliegen worden de witte vlakken op de vleugels zichtbaar en zijn ze niet te verwarren met andere gorzen, vinken of mussen. Ze hebben wel het formaat en postuur van een huismus.

In het Spitsbergse stadje Longyearbyen vervullen de sneeuwgorzen ook de rol die huismussen bij ons hebben. Ze hippen door het winkelcentrum, pikken kruimels op, fladderen ineens weg omdat verderop een mens met een broodje gesignaleerd is. Ze geven een vrolijke noot aan het troosteloze stadje. Bij de wat vriendelijker ogende buurt van geverfde houten huisjes zijn soms voedertafels en ik zag zelfs een nestkastje. Sneeuwgorzen broeden in rotsspleten, tussen stenen, in vervallen schuurtjes en leegstaande huizen, dus wie weet.

Nu hebben ze een spierwitte kop met donkere kraaloogjes.  Ze scharrelen door de zeggen en het wollegras en pikken zaadjes en rouwvliegjes op.

(Natuurdagboek Trouw maandag 11 juli 2022)