Op de Nederlandse heidevelden zijn veel soorten insectenetende vogels vrijwel of geheel als broedvogel uitgestorven. Dat geldt ook voor tapuiten. Hoe voor de hand liggend het ook is dat dat komt doordat insecten verdwijnen, het is heel moeilijk om zulke verbanden te bewijzen.

Bioloog Herman van Oosten weet veel over tapuiten, fraaie zangvogels van heiden en duinen, die als broedvogel sterk in de min zitten. Op de Veluwe zijn ze bijna verdwenen. Voedselschaarste zou daar best de oorzaak van kunnen zijn. Op de Veluwe komen nog wel veel roodborsttapuiten voor, die kleiner zijn dan tapuiten, maar die voor een deel hetzelfde eten: rupsen en andere insecten. Roodborsttapuiten doen het aardig goed in Nederland.

Op de Veluwe zijn jonge roodborsttapuiten een stuk lichter als ze uitvliegen, dan in het Noord-Hollands Duinreservaat. Dat heeft Van Oosten uitgezocht, een geduldskarwei, waarover hij in de laatste editie van De Levende Natuur verslag doet. De Veluwse roodborsttapuiten blijken minder rupsen vangen dan de Hollandse. Ze moeten het met kleinere, minder voedzame prooien doen. Kennelijk zet rupsengebrek bij jonge roodborsttapuiten al een rem op de groei. Roodborsttapuiten wegen gemiddeld 16 gram; tapuiten zijn ruim anderhalf keer zo zwaar. Hun kuikens redden het waarschijnlijk niet zonder rupsen. ‘Voedseltekort zou dus een oorzaak kunnen zijn voor het uitsterven van tapuiten op de Veluwe’, aldus Van Oosten.

Daarbij komt dat de laatste tapuiten op de Veluwe waarschijnlijk maar één nest per jaar maken, terwijl roodborsttapuiten drie keer per jaar nestelen. Soms komt er nog wel een tijdelijke piek in insectenaantallen voor, maar de kans dat die net in de kuikentijd van tapuiten valt is klein. Roodborsttapuiten hebben een grotere kans dat één van hun broedsels zo’n piek beleeft.

Roodborsttapuiten lijken op de Veluwe dus net voldoende, tapuiten onvoldoende voedsel te vinden.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 9 juni ’22)