Afgelopen zaterdagmorgen hoorde ik door het open raam de Turkse tortels gezellig koeren. Het was een windstille, onbewolkte morgen. Een koolmees zong zijn metalige tweetoon, en op de achtergrond riedelde het snelle, hoge deuntje van een heggemus. De eerste heggemus die ik dit jaar hoor.
Dat is het leuke van de winter, dat je de ene na de andere lentebode ziet of hoort. Sneeuwklokjes en winterakonieten, de blaadjes van speenkruid. Twee weken geleden bloeide de eerste narcis in mijn tuin. Bosuilen roepen, merels zingen, een specht roffelt, voorjaarsspanners fladderen voor het avondraam. En nu de heggemus. Heggemussen zijn onopvallend. Klein en bruin met grijs zijn ze en ze opereren in hun eentje. Ze komen even langs en schieten alweer weg tussen de struiken of in de heg. Net winterkoninkjes, maar dan zonder dat opgerichte staartje. Met mussen hebben ze, behalve hun naam, weinig gemeen.
Hoewel heggemussen graag alleen zijn, kunnen ze voor hun geliefde romantisch een zacht deuntje neuriën, voor mensen alleen van dichtbij hoorbaar. Qua partnerkeuze zijn heggemussen ruimdenkend, ze gaan vreemd bij het leven. Als een mannetje zijn vrouwtje een paar minuten uit het oog verliest, plukt hij met zijn puntsnaveltje eerst haar achterste leeg. Dat doet hij voorzichtig, het ziet er bijna liefdevol uit. Zij laat het toe, misschien geeft het een prettige sensatie. Hij leegt haar, want hij weet maar nooit wat de buurman er heeft achtergelaten. Heggemussen kennen een felle spermacompetitie. In hun strijd zingen ze vaak en zichtbaar, boven in een boomtop of op een uitstekende tak. Hun liedje klinkt als een versneld afgespeelde plaat. Een liedje van zilverpapier, hoorde ik iemand eens zeggen, en zo is het.
( Natuurdagboek Trouw 21 feb. 2013 )
