Puur natuur
Dat het woord ‘natuurlijk’ als waarborg geldt voor goed en onbedorven, wijt filosoof Sebastien Valkenberg aan Jean-Jacques Rousseau (Trouw, 12 februari ). Rousseau was een kleurrijke romanticus die op de linkeroever van de Seine zat te dwepen met edele wilden. Wat eet u liever? Natuurlijk voedsel of onnatuurlijk voedsel? U kiest natuurlijk natuurlijk voedsel. Probeer eens een pasteitje van groene knolamaniet met een salade van monnikskap en vingerhoedskruid. Aan het toetje van kamperfoeliebessen komt u niet meer toe, laat staan dat u tijd heeft om 1-1-2 te bellen. Natuurlijk is niet per se goed maar evenmin slecht. Natuur bevindt zich voorbij goed en kwaad, aldus Valkenberg.
Mooi hoe Valkenberg de link legt tussen irrationeel gedweep met de natuur, wantrouwen jegens medische zorg, feminisme, God, Calvijn en natuurlijk Rousseau. Filosoof Valkenberg kent zijn klassiekers. Maar zoals veel filosofen stapt hij mis, zodra hij over de natuur zelf begint. Hij schrijft over een vos die op Terschelling was gesignaleerd. ‘De vos had het voorzien op de vogelnesten. Er werd zelfs gesproken van een almachtige rotstreek. Hier liet de natuur even haar tanden zien (…). Ruw werd de rousseauiaanse idylle verstoord.’ Valkenberg bedoelt waarschijnlijk de vossenfamilie op Vlieland, die stof deed opwaaien. Niet omdat de natuur haar tanden liet zien, maar omdat mensen een hoogzwangere vos hadden uitgezet op Vlieland. Waarschijnlijk jagers, die graag op vossen jagen. Stiekem vossen uitzetten op Vlieland is even natuurlijk als stiekem tijgers uitzetten in de Oostvaardersplassen. Rousseauiaanse natuurdwepers vergoelijken die vossen juist als zijnde puur natuur. Zoals ze ook de kat die vogelnesten uithaalt de natuur noemen, wat echter niet geldt voor de hond die een kat verscheurt.