Na de bevrijding in 1945 kregen de uitgehongerde wolven in Artis weer vlees te eten. Bioloog, muziekcriticus en schrijver Dick Hillenius was er getuige van. Even na twaalven en even na vijven was het voedertijd. Toevallig lieten de fabrieken toen voor het eerst sinds jaren hun sirenes loeien.

De sirenes loeiden alle werkdagen om twaalf uur en om vijf uur, als een soort schoolbel die de pauzes markeerde. ‘Als ik om die tijden door Artis wandelde’, schrijft Hillenius, ‘zag ik na de eerste aanhef van de sirene alle wolvekoppen omhoog gaan.’ De dieren zetten het dan tevens op een huilen. Ik lees dit in Ademgaten, een in 2009 door Tijs Goldschmidt gekozen selectie fragmenten uit Hillenius fraaie oeuvre.

Zonder hekken en hokken zouden wolven in de verre omtrek dat gehuil kunnen opvatten als teken dat er iets te eten valt. In hoeverre het in het belang van dieren is om soortgenoten te informeren over voedselbronnen, is een ander onderwerp.

Voor de wolven was de hongerwinter voorbij. Intussen hadden wilde wolven in Oost-Europa juist vette jaren gekend. Vanwege de oorlog schoten mensen tijdelijk geen wolven dood maar elkaar. Die dode mensen lagen met miljoenen te rotten op slagvelden en te gisten in massagraven. De wolvenstand floreerde.

Na de oorlog werden de wolven teruggedrongen achter het IJzeren Gordijn. Ze hadden baat bij de hete, last van de koude oorlog. Sinds het opentrekken van dat gordijn zwermen wolven weer westwaarts uit.

Als jagende groepsdieren hebben wolven een intelligentie die door mensen, vanouds eveneens jagende groepsdieren, herkend wordt. Net als honden leren ze bliksemsnel Pavlovreacties, en kunnen ze die ook weer afleren. Hillenius zag dat de wolven niet langer met de sirenes meehuilden. Kennelijk hadden ze doorgekregen dat het vlees toch wel kwam. ‘Misschien is dat inzicht op een zondag ontstaan’, suggereert Hillenius, ‘toen de fabrieken niet werkten.’

(Natuurdagboek Trouw woensdag 14 december ’22)