Menigeen heeft zich afgevraagd waar dat coronavirus vandaan kwam. Van virussen geven we altijd dieren de schuld. Wilde dieren, welteverstaan. In dit geval krijgen vleermuizen de schuld. En het is waar dat virussen die de mens ziek maken, afkomstig kunnen zijn van dieren. Waarom niet? Omgekeerd vragen we ons nauwelijks af of wij mensen ook wel eens dieren besmetten. Want dat kan natuurlijk net zo goed. Intussen blijkt er een kat met het virus te zijn ontdekt. Het binnenhouden van katten kan dus levens redden.

De vogelgriep komt in de natuur voor onder eenden. Er hoeft maar één witte fokeend besmet te raken, of alle miljoenen op een kluit gehouden, generaties lang doorgefokte eenden worden ziek. En via de handel verspreidt zo’n virus zich over de wereld.

Geen diersoort verspreidt virussen zo voortvarend als de mens. Meestal onbewust, soms expres. Tijdens de naoorlogse jaren ergerde de Franse arts Paul Armand Delille zich aan de konijnen op zijn landgoed. Kennelijk vond hij jagen niet leuk genoeg, om die konijnen als doelwit te koesteren; hij wilde ervan af. Hij haalde een konijnenvirus uit een laboratorium in Brazilië en liet zijn konijnen besmetten. Die gingen allemaal langzaam dood aan de meest vreselijke zweren.

Het was juni 1952 en in september 1953 had myxomatose Nederland bereikt. Ik werd altijd even afgeleid als mijn vader zo’n zwerende stumper doodsloeg, en heb ze zelf ook wel uit hun lijden verlost. Ook in Engeland en Ierland werd de ziekte moedwillig verspreid, door konijnen los te laten, die eerst waren ingewreven met de vacht van een konijn dat aan myxomatose was gestorven. 99 procent van de konijnen ging dood.

Vanuit dat laatste procent fokten ze zich als de konijnen terug; dat biedt hoop voor de mensheid na corona! Intussen is myxomatose minder virulent, maar hebben mensen weer een nieuwe konijnenziekte: VHS, uit een laboratorium laten ontsnappen.

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 3 april ’20)