Koolwitjes zijn twee van de talrijkste vlinders van ons land, hoewel hun rupsen op koolzaadvelden en in moestuinen met verve en vergif bestreden worden. Klein en groot koolwitje zijn beide algemeen en van maart tot oktober te zien, met een kortstondige dip in juni.

Ze fladderen tamelijk vastberaden langs een bosrand of door de tuin, om ineens neer te ploffen. Het vrouwtje neemt, als ze eitjes wil afzetten, plaats op het blad van een koolachtige plant. Ze trommelt ongeduldig met haar pootjes en beslist of ze eitjes legt of verder vliegt.

Dat getrommel met haar pootjes doet ze niet uit ongeduld, maar om te bepalen of het blad al bezet is. Met haar voetjes kan ze de eitjes ruiken van een mogelijke voorgangster. Als ze die ruikt, kiest ze een ander blad. Ruikt ze niets, dan zet ze een batterij eitjes af tegen de onderkant van het blad.

Het groot koolwitje is groter dan het klein, maar als je ze niet naast elkaar ziet, is hun formaat lastig in te schatten. Het groot koolwitje heeft een dikkere en langere zwarte zoom langs de punten van zijn voorvleugels. Het vrouwtje van het groot koolwitje heeft bovendien duidelijker, dikkere zwarte stippen op de vleugels. Het klein koolwitje is iets minder contrastrijk zwartwit, met kleinere zomen en stippen op de vleugels. Het kleine mannetje heeft nog kleinere, vagere stippen dan het kleine vrouwtje. Maar het grote mannetje heeft alleen een vleugelvlek aan de onderkant.

Op de foto’s ziet u groot en klein koolwitje. Het groot koolwitje heeft geen zwarte stippen bovenop de vleugels, en is dus een mannetje. De gespreide vleugels van het klein koolwitje hebben kleine, vage vlekjes; mannetje dus. Maar kijk eens goed: er steken ook nog twee vleugels omhoog. Die zijn van het vrouwtje. Het mannetje zit met zijn kop van de kijker af, achter het vrouwtje, dat op de voorgrond naar de kijker toe zit. Ze duwen hun achterwerken tegen elkaar.

(Natuurdagboek Trouw dinsdag 14 juli ’20)