Ze zeggen dat Kerst van oorsprong een Germaans feest is. Zonnewende, één van de lichtfeesten in de duistere wintermaanden. In tijden zonder klok wisten de mensen verrassend goed wanneer de dagen hun kortste tijd gehad hadden. Maar waarom vierden ze Zonnewende niet op 21 en 22 december? Misschien doordat de toename in daglengte eerst alleen ’s avonds optreedt, terwijl ’s morgens het duister zich nog enkele dagen blijft verlengen.

De spar is wintergroen, een blijk van leven in het kale bos. Daarbij ruikt sparrenhars lekker, fantasierijke mensen menen zelfs dat sparrengeur, meestal dennengeur genoemd, de geestelijke omgeving zuivert. Ik ken iemand die zich als geestenverdrijver laat inhuren door mensen die een huis willen betrekken. Dan sjouwt hij er eerst doorheen met brandende sparrentakken. Daarna is het huis vrij van kwalijke aandenkens aan vroegere bewoners. U moet daar misschien om lachen, terwijl u zich wast met douchegel met dennengeur. Ik herinner me een cartoon van Yrrah in een schoolagenda, waarin iemand in het  bos snuift en zegt: “dit moet een dennenbos zijn, want zo ruikt mijn shampo”.

In Bethlehems stal hingen geen sparrentakken, hoewel de ceders van de Libanon niet ver waren. Er waren overigens ook geen os en ezel bij de kribbe, en niet alleen omdat de vorige paus, Benedictus de Zestiende, dat zo besloot. Os en ezel zijn er later bijgehaald als anti-semitische sneer tegen Joden, die Jezus niet als messias erkenden. Het vee verwijst naar Jesaja 1:3. “Een rund kent zijn eigenaar en een ezel de krib van zijn meester, maar Israël heeft geen begrip.”

Mocht u gewetensbezwaren hebben tegen het racisme van Zwarte Piet, protesteert u dan ook tegen d’os en d’ezel.

(Natuurdagboek Trouw 24 dec. 2013)