In Nooit meer slapen staat een passage over een schip naar Spitsbergen, waarin opvarenden vlees overboord gooien, om ijsberen te lokken, die ze doodschieten. Het boek stamt uit 1966. Toen werd er onbekommerd op ijsberen geschoten. In 1973 waren er nog 5 à 10 duizend over, precies wist men het niet. Waarom zou je tellen als je ook meteen kon schieten? Natuurbeschermers sloegen alarm, er kwam een internationaal beschermingsverdrag. Prompt steeg het aantal ijsberen weer. 25 duizend zijn er nu, nog niet veel voor zo’n immens leefgebied, maar wel een vervijfvoudiging in veertig jaar. Toch wel zinnig dus, dat ijsberenverdrag. Vandaag begint weer een internationale ijsbeerconferentie, in Moskou. De bescherming wordt bestendigd en uitgebreid, hoopt Gert Polet van het Wereldnatuurfonds. Polet organiseerde met het Arctisch Instituut in Groningen een symposium over ijsberen met zes onderhoudende lezingen.

De zeer op zeeijs aangewezen ijsberen kampen met ijsverlies. Op het ijs liggen zeehonden, en als dat ijs verdwijnt of onbereikbaar wordt, moeten ijsberen het land op. Ze ontdekken dat daar eieren van eidereenden en ganzen liggen. In een eierzoek-excursie wandelt een ijsbeer ruim een kwartier door de broedkolonies en blijkt hij nonstop vijftig nesten leeg te eten, tweehonderd eieren van een ons per stuk, dus twintig kilo ei. Daarna moet de beer even uitbuiken en schijten. Dat heeft onderzoeker Jouke Prop gezien, gefilmd en gemeten. Per uur kan een beer 160 eieren op. Hij houdt daar netto evenveel energie aan over als aan de robbenjacht, maar eieren zijn er slechts een paar weken per jaar. Wat moeten ze dan eten? Prop had bewijs van een ijsbeer die zijn honger stilde met andervrouws jonge ijsbeertjes. Maar echt een oplossing is kannibalisme niet…

(Natuurdagboek Trouw 4 dec. 2013)