Akkerhommels zijn te herkennen aan hun oranje bovenlijf en kont. Verder kunnen ze beige zijn, grijs of zwart. Ze zijn misschien wel de algemeenste hommels van Nederland, hoewel aardhommels en tuinhommels in tuinen waarschijnlijk vaker gezien worden. Die zijn ook groter en opvallender.

Akkerhommels nestelen met honderd tot tweehonderd zussen onder de grond in muizenholletjes of op de grond tussen graspollen of kussens mos. Soms richten ze ook een boomholte in. De koningin begint met een klein, rond kamertje dat ze van mos maakt. Ze plakt plakjes mos aan elkaar met hommelwas uit haar stuitklier.

Ossentong, fluitekruid, smeerwortel en vroeg in de lente kleine veldkers; akkerhommels vinden alles lekker en lebberen nectar uit vele soorten bloemen. Als akkerhommels hun tong uitsteken, blijkt die bijna een centimeter lang te kunnen zijn. Met zo’n tong kunnen ze bij de nectar in diepe bloemkelken.

Zo algemeen als akkerhommels zijn, zo zeldzaam is de bloem waaraan hij op de foto hangt: knikkend nagelkruid. Geel nagelkruid is een algemene neef van deze soort, maar knikkend kom je het niet gauw tegen. In Nederland tenminste. Ik zag ze veel in IJsland, op vochtige, venige grond, vaak bij het water. In zuidelijker streken is knikkend nagelkruid ook aan oevers te vinden, maar dan meer in niet zo donkere bossen. In Nederland heeft ie slechts enkele tientallen echt wilde groeiplaatsen. Er zijn wel verwilderde populaties in landgoederen en tuinen. De plant op de foto staat in een gif- en mestvrije tuin in Groningen.

Het zijn mooie planten en ze zijn eenvoudig te herkennen, dankzij hun hangende bloemen met paarse kroon- en gele kelkbladen. De plant is behaard en de bloemen lijken, dankzij de vele meeldraden, ook tamelijk harig. Na de bloei vormen ze vruchtjes op stijlen, dunne steeltjes die naar buiten wijzen. Ze blijven gemakkelijk aan de vacht van passerende dieren haken, en laten zich zo verspreiden. En tegenwoordig is er ook knikkend nagelkruidzaad te koop voor de onbespoten tuin.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 7 juni 2016)