Een lezer meldt dat hij krokussen zag bloeien. Iedere herfst krijg ik een vraag over die herfstkrokussen (herfstkroki). Dat zijn tijlozen. Ik koop wel eens tijloosbollen voor op de vensterbank. Zonder bloempot, aarde of water verschijnen er prachtige lila bloemen. Net krokussen, inderdaad. Blad komt er niet aan, daarom hebben ze ook geen water nodig, is en ik heb eens gehoord dat tijloos hetzelfde betekent als bladloos. Maar tij is toch geen term voor iets als blad, bedekking of kleding? Met eb en vloed heeft de plant niets te maken, dus de verklaring van Van Dale lijkt me aannemelijker: tijdloos, omdat de plant op een ongebruikelijke tijd bloeit.

Net als de krokus stamt de tijloos uit West-Azië. Herfsttijloos is vrij algemeen in plantsoenen, tuinen en landgoederen waar hij als een soort stinzenplant is verwilderd. De plant is zeldzaam in het wild, staat op de Rode Lijst en wordt officieel beschermd. De wilde heeft kleinere bloemen dan de gekweekte uit de winkel.

Mijn moeder vertelt iedere herfst hoofdschuddend het verhaal dat ze tijlozen liet bloeien boven de boks waarin mijn grote broer zat die toen nog klein was. Ze wist niet dat tijloos giftig was. Tijlozen zijn inderdaad giftig, maar dat geldt voor zoveel kamer- en tuinplanten. Een krokus zou ik ook niet eten. Maar tijloos is wel heel giftig. En het zaad dat de bloemen vormen, rammelt in de zaaddoos. Dat is fascinerend voor dreumesen in boksen, die alles meteen in hun mond proppen. Voor een kind van zes, zeven kilo zou consumptie van twee of drie zaadjes dodelijk zijn. Kleine grote broer heeft dus langs de randen van de dood geglibberd!