Met veldbioloog annex ecologisch adviseur Klaas Jager bezoek ik de Dellebuursterheide. Klaas heeft dit kleine maar fijne gebied van It Fryske Gea geïnventariseerd. We wandelen een paar uur door hei, gras en een plukje bos.

“Je ziet hoe dun begroeid dit droge schraalgrasland is”, zegt Klaas. “De grassen zijn vooral buntgras, struisgras en borstelgras. Daartussen bloeien schapenzuring, muizenoor en biggenkruid. En natuurlijk struikhei en dophei. Het is een ideale vegetatie voor zeldzame vlinders als kommavlinder en bruine vuurvinder. En voor vogels als veldleeuweriken.” Die vliegen hier dan ook overal rond, en hangen in de lucht te jodelen en te jubelen. Wat een heerlijk geluid is dat, van januari tot augustus te horen, daar waar veldleeuweriken nog voorkomen. Hier dus. “In optimaal leefgebied kunnen veldleeuweriken in één seizoen vier tot soms wel zes keer broeden”, vertelt Klaas, “tot voor kort hoorden ze bij de tien algemeenste vogels van Nederland. Sinds de jaren ’80 zijn ze uit het boerenland weggemaaid. Ze kregen er niet eens meer de tijd voor één broedsel.”

De onvermoeibaar zingende vogels worden tijdelijk overstemd door een legergroene Chinook-transporthelikopter die laag over dendert. Even later worden we getrakteerd op de onwaarschijnlijke herrie van straaljagers. Het zouden JSF’s kunnen zijn, maar evengoed F-16’s, die juist vandaag hun laatste vlucht maken, voor ze als tweedehandsjes op Marktplaats worden gezet.

Veldleeuweriken (en een heleboel andere vogels) broeden op de grond en alleen al daarom is het zaak op de paden te blijven. De vogels verstoppen hun eitjes en je zou erop kunnen stappen. “Tijdens de coronadrukte zwierven hier hordes mensen buiten de paden rond”, vertelt Klaas. “Ook in de afgesloten delen. Ze hebben veel vernield. Er leek zich voor het eerst een paartje kraanvogels te vestigen, maar dat vertrok tijdens de drukte en bleef weg.”

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 9 juli ’21)