In het natuurmonument Kardinge, vlak buiten Groningen, maak ik vaak een wandeling. In de winter zijn er veel eenden: wilde eenden, maar ook slobeenden, kuifeenden en veel smienten. Soms zie ik tafeleenden, en wintertalingen, slechts een kwart zo groot als een wilde eend.

Ganzen zijn er ook. Grauwe ganzen zijn er altijd wel, maar ’s winters meer dan ’s zomers. Ze vliegen gakkend over of stappen grazend door de wei. Ze zijn bruin met grijswitte vleugels, oranje snavels en roze poten.

Ze kregen de laatste weken gezelschap van kolganzen. Daarvan komen er ’s winters wel 750 duizend naar ons land. Ook zij houden van gras. Ze zijn egaler grijsbruin, op hun kenmerkende zwarte strepen na, dwars over hun buik. Boven het begin van hun snavel hebben ze een karakteristieke witte vlek: de kol. Een kol heeft in dit geval niets te maken met een heks en waarschijnlijk ook niet met een kraag. Kol betekent bles.

Kolganzen zijn iets kleiner dan grauwe ganzen en hebben roze snavels en oranje poten; precies andersom als bij grauwe ganzen. Kolganzen gakken ook anders, ze maken een wat hoger, zangeriger geluid. Kolgansgegak klinkt nerveus. Grauwe ganzen gakken echt zoals een opgewonden boerengans gakt.

Grauwe ganzen broeden in toenemende mate in Nederland, kolganzen nauwelijks, al is er een klein maar groeiend aantal broedvogels. Die stammen af van de getemde lokvogels. Nadat de plezierjacht op ganzen beperkt werd, zijn die verwilderd. Maar verreweg de meeste kolganzen komen uit het hoge noorden; ze broeden op de toendra in Noord-Rusland en Siberië. Voor beide soorten heeft Nederland ’s winters eiwitrijk turbogras in de aanbieding, en plassen en meren om veilig te dutten.

Terwijl de weidevogels aan het verdwijnen zijn, en steeds minder kinderen opgroeien met de karakteristieke lenteroep van de grutto, groeien steeds meer kinderen op met het winterse gegak van v-formaties ganzen. Ook mooi!

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 5 februari ’21)