Omgeven door Madrid en zijn voorsteden ligt een eikenbos. Dochter, zoon en ik brengen er een halve dag door. De eiken zijn niet zoals onze eiken, het zijn steeneiken. Die schijnen in Nederland tegenwoordig ook geplant te worden, omdat ze als zuidelijke soort bestand zijn tegen warmte en droogte.

De eikenbossen in Spanje hebben te lijden onder kap. Zoals overal op de wereld staan bomen mensen in de weg. Bovendien worden er tuinvlonders, parketvloeren en wegwerpzakdoekjes van gemaakt. En tegenwoordig worden bossen opgestookt in energiecentrales, wonderlijk genoeg omdat het verbranden van bomen net als het planten ervan goed zou zijn voor het klimaat.

Vroeger werden bossen ook gekapt voor de scheepsbouw. Met de Armada is destijds waarschijnlijk een heel steeneikenbos in zee verdwenen. Intussen zijn veel steen- en ook kurkeikenbossen vervangen door eucalyptusplantages, een ecologische ramp. Kurk- en steeneikenbossen horen tot de rijkste landschappen. De eiken bieden honderden soorten dieren, planten en zwammen een woonplaats en onder halfopen bossen groeit een bloemrijke bodemflora. Er broeden hoppen en klauwieren, er grazen konijnen, er jagen lynxen en er wroeten zwijnen die van de eikels leven. Die zwijnen belanden soms als Iberico-ham bij de slager. Meestal komt die ham van opgehokte varkens die steeneikels gevoerd krijgen, maar in het wilde westen van Extremadura leiden de varkens een vrij bestaan. Tot ze onder het mes gaan, althans.

Kurkeiken verdwijnen omdat er weinig kurk wordt gebruikt. Wijn zit meestal onder een plastic “kurk” of een schroefdop. Zonder economisch nut verdwijnen de kurkeiken.

Steeneiken hebben getand blad, als hulstblad. Ze bloeien (soms) met gele katjes. De eikels lijken op onze eikels, met hun iets grotere en viltige alpinopetje. Een napje, heet zoiets, en op internet lees ik dat eiken daarom lid zijn van de familie van napjesdragers.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 15 mei ’19)