Met mijn familie zit ik al een week vast op Spitsbergen, vanwege een luchtvaartstaking. We hopen op een schip naar IJsland. Het stadje Longyearbyen heeft de sfeer van een jaren-70-winkelcentrum maar dan zonder plantenbakken. Je mag er niet uit, tenzij je er voor honderden euro’s een gewapend escorte bij huurt. Of een dagexcursie boekt voor een astronomisch bedrag. Dat doen we een keer en het blijkt fantastisch.

Op een stralende dag varen we naar Pyramiden, een verlaten Russische nederzetting bij een ruim honderd jaar oude kolenmijn die in 1998 gesloten is.  Jochem, een Russische gids, heeft er nog gewoond en vertelt erover als was het het verloren paradijs.

Het is een fascinerend oord, met proletarische gebouwen vol sovjetpropaganda. De wanden van de kantine bladderen weliswaar af, maar de kroonluchters hangen nog en er staat nog een halfvolle fles wodka. De Arctische natuur werkt eerder conserverend dan verterend. Hoewel, er staat een flatachtig gebouw van vier etages waar ieder raamkozijn gekoloniseerd is door broedende drieteenmeeuwen. Ze gebruiken de vensterbanken als rotsrichels, veilig voor vossen en beren.

Drieteenmeeuwen zijn talrijk op Spitsbergen. Ze broeden ook veel zuidelijker, tot in Portugal toe, maar niet in Nederland. Nederland heeft namelijk geen rotskusten of verlaten gebouwen. In Nederland worden verlaten gebouwen opgeruimd. Wel komen drieteenmeeuwen in Nederland op bezoek, vooral in de herfst en winter na harde wind uit zee. Drieteenmeeuwen lijken op stormmeeuwen, maar in tegenstelling tot die en andere meeuwen hebben drieteenmeeuwen geen witte veertjes in hun zwarte vleugelpunten. En ze missen de vierde teen naar achteren.

De drieteenmeeuwen in Pyramiden hebben werk gemaakt van hun nesten met klei, poep en veertjes. Getuige hun hoge gekwek hebben ze het gezellig. In hun roep wordt wel ‘kittieweek’ gehoord, wat hun Engelse naam kittiwake verklaart.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 20 juli ’22)