Vandaag begint de lente, al is de natuur er al een paar weken geleden mee begonnen. Op 2 maart zag ik de eerste tjiftjaf. Intussen zingen die met andere zangvogels uit volle borst. Op 4 maart zag ik de eerste bloeiende bosanemoon, op 5 maart de eerste uitgebloeide paardenbloem, op 10 maart de eerste judaspenning. En dat allemaal in het subarctische Grunn’n.

De lente leek vroeg te beginnen, maar begint officieel met de nacht-evening. Dan is de zon ongeveer even lang op als onder, en dat overal op aarde. Is er op de langste en kortste dag van het jaar een half uur verschil in daglengte tussen Groningen en Maastricht, nu zijn zij elkaars gelijken. Zo’n evening gebeurt rond 21 maart en rond 21 september, als de zon op het middaguur recht op de evenaar schijnt; vandaar de naam ‘evenaar’. Rond 21 maart en 21 september lengt resp. krimpt de periode daglicht het snelst: zowel ’s morgens als ’s avonds met twee minuten per dag. Elke dag krijgen we er vier minuten daglicht bij: goed voor vitamine-D, slecht voor de huid, stimulerend voor de stemming.

Door klimaatverandering neemt in Nederland de biodiversiteit toe. De stijgende temperatuur lokt nieuwe soorten uit het zuiden de grens over. Noordelijke soorten kwijnen weg, maar voor die wegkwijners als verdwenen op de lijst staan, zijn er jaren voorbij. Zo zie je hoe bedrieglijk een goedbedoelde term als ‘biodiversiteit’ kan zijn.

De wegkwijners kunnen noordwaarts vluchten, maar verdrinken dan in zee. Bovendien weet een in Senegal overwinterende vogel niet wanneer hier de broedtijd begint. Die verschuift ook niet jaarlijks een dag, maar begint nu eens een maand vroeger, dan weer twee weken later dan gemiddeld. Daarbij: dan pas je je aan het klimaat aan, en doet stikstofneerslag je de das om.

Tenslotte is er de daglengte, die zich van geen klimaat iets aantrekt, en die allerlei ontwikkelingen in gang zet. En die nu even geëvend is.

(Natuurdagboek Trouw, donderdag 21 maart ’24)