Op 6 januari zag ik elzenbomen in volle bloei. In de haven van Spaarndam was het, het naburige terras zat vol. De lente ging vooraf aan de winter, na twee weken winter volgde de herfst. Of de elzenkatjes de vorst overleefden? Als ze maar op tijd hun stuifmeel loosden. Hooikoorts! Volgens het boekje horen elzen in februari of maart te bloeien. Klimaatverandering? De mannelijke katjes worden in de herfst al gevormd, maar bloeien dan nog niet. Die hangende slurfjes zijn mannetjes. Hazelaars en wilgen hebben ook mannelijke katjes. Wilgen hebben ook vrouwelijke, maar bij hazelaars en elzen zou ik de vrouwtjes eerder bloempjes noemen. Piepklein maar vuurrood bloeien die boven hun kattige wederhelften aan de tak.
Elzenkatjes. Ik kreeg er een lentestemming van, hoewel die ook door de zon en het terras gemaakt kon zijn.
Volgens mij waren het de katjes van witte elzen, of van een vroeg-bloeiende kweek-els. Witte elzen worden vaker voor de sier geplant dan zwarte. Zwarte elzen neigen meer naar moerasbossen. In de winter is het verschil lastig te zien, al lijken witte katjes me iets strakker dan de zwarte. Je zou ze voor het gemak op één hoop kunnen gooien en ze zwartwitte elzen noemen. Of grijze, maar dat vergroot de verwarring, want de witte els wordt ook grauwe of grijze els genoemd. Elzen zijn verwant aan berken, die later bloeien, ook met katjes.
Zwarte en witte els zijn verschillende soorten. In de zomer zijn ze te onderscheiden aan hun blad. Dat peervormige blad is van de zwarte els. Elzenhout is zacht en relatief makkelijk met beitel en guts te bewerken tot bijvoorbeeld klompen. Elsje, fiederelsje…
( Natuurdagboek Trouw, 1 feb. 2013 )
Recente reacties