Ik zag een witoogeend in Zwolle. Niet mijn eerste witoogeend. In de nazomer van 1978 zag ik met een vriend een witoogeend in de Westerplas van Schiermonnikoog. Hij leek op een vrouwelijke kuifeend, maar was roodbruin in plaats van bruin, had een wit plukje aan zijn kont en een spierwit oog. Een albino met zonnebril, maar dan omgekeerd.

In mijn vogelgids stond dat het een doortrekker betrof, een soort die niet in Nederland broedt maar ieder jaar langskomt op de reis van broedgebied naar winterverblijf of vice versa. Dat vogelboek had ik toen nog maar anderhalf jaar, en hetzelfde gold voor mijn verrekijker. Ik wist nog weinig en veronderstelde dat een witoogeend jaarlijkse kost zou zijn.

Daarin vergiste ik me. Vijftien jaar later zag ik er pas weer een, in Noord-Frankrijk, ook in de trektijd: eind september. Nog later zag ik witoogeenden in de Sahel, waar de weinige meren berstensvol watervogels zitten. In de Donaudelta zag ik ze in de lente, tijdens een reis met Trouwlezers.

In de Donaudelta broeden ze, het is een Oost-Europese soort, die noordelijk tot in Letland broedt. Een witoogeend die uit Letland, Rusland of Polen naar Afrika vliegt, kan de weg kwijtraken en via Nederland omvliegen.

De witoogeend die ik zag in Zwolle zou zo’n verdwaalde luchtreiziger kunnen zijn. Het is de tweede witoogeend die ik in Nederland zie. Hij dobberde in een plantsoenvijver midden in Zwolle. Ik was met twee andere natuurliefhebbers in de buurt, en we dachten: laten we eens kijken.

Het was best een groot park maar we vonden hem. Een mannetje; een vrouwtje heeft een bruin oog. Hij peddelde tussen kokmeeuwen, tafeleenden en kuifeenden. Helaas waren de kuifeenden woerden, anders had ik het verschil met een vrouwtje op de foto kunnen laten zien. Nu ziet u hem  bij een kuifeendwoerd en een kokmeeuw. Zijn witte kontveren zitten onderwater, maar hij knipoogt duidelijk met zijn witte oog.

(Natuurdagboek Trouw maandag 24 januari ’22)