Eind mei ga ik een week zeilen op de honderd jaar oude, gemoderniseerde driemaster Rembrandt van Rijn. Dat alleen al lijkt me een belevenis. Ik heb nog nooit op een driemaster gevaren. Het kraken van het schip, het klotsen van het water, het bonken van het ijs! Want we zeilen langs de kust van Groenland. Daar ben ik wel eens geweest. Er zijn riviermondingen waar bevroren rivieren stukje bij beetje afbreken en met gebulder in zee storten. De nieuwe ijsbergen plonzen in zee en drijven weg. Wij zullen tussen die ijsbergen doorzeilen. Ik heb nog nooit gezeild, maar dat geeft niks, ik ben passagier.

Groenland is zo groot als de Europese Unie en heeft evenveel inwoners als Assen. Driekwart van hen is Inuit, een kwart Deen. De meesten van hen wonen aan de westkust en zuidkust. We zullen vaak genoeg aan land gaan, in nederzettingen, maar hopelijk ook op de mensvrije toendra. De Groenlandse toendra is zompig, maar kruidig en bloemrijk. Uitgestrekte wouden van poolwilg kronkelen zich over de met zegge, steenbreek, wintergroen, cassiopa, dryas en kraaihei begroeide bodem. Die poolwilgenkatjes zijn zo intens purperroze met geel, zo zie je geen katjes in Nederland. Als de zomer drie maanden duurt, worden alle natuurkrachten samengebald en explodeert de toendra van het leven. Bloemen dus, en vlinders, vogels, poolvossen. Franjepoten plonzen door kraakheldere poelen smeltwater, muggenlarven vangend. De eerste strandlopers komen aan op de toendra, waar ze hun baltslied zingen. Iets wat ze alleen in hun broedgebied doen. Straks zullen ze hun kuikens moeten zien te behoeden voor aanvallen van kleine jagers. Dat zijn onvoorstelbaar snelle, wendbare en sierlijke roofmeeuwen. Die jagen op lemmingen, kuikens en ze pakken prooien af van meeuwen. Niet van de Noordse stormvogels die achter de boot zweven. Want die hebben een snotneus op hun snavel, waaruit ze een bijtende fluim richting vijand kunnen snuiten.Op zee is het ook adembenemend. IJs is wit, denkt u? Welnee, de 24 uur per etmaal rondcirkelende zon zet ijsbergen in vuur en vlam, en anders zijn ze wel diepblauw of turquoise. En als ze langs de bodem schuurden, hebben ze zich grondig vermomd. Een drijvende ijsberg laat alleen zijn top zien. Het kan zijn dat zo’n ijsklomp onder water zo smelt, dat het zwaartepunt verschuift en de berg kantelt. Dat gaat gepaard met veel lawaai. Maar tussen zulke incidentele uitbarstingen door, knispert het ijs zacht. Een fris, fruitig en vredig geluid. Fris is het toch al wel, al kan de lage poolzon je huid verwarmen, door de prikkelende lucht heen. De temperatuur schommelt meestal rond het vriespunt.

Maar wacht, we gaan op walvissafari. De Rembrandt steekt van wal in Aasiaat, een vooruitgeschoven post op een landtong bij de Diskobaai. In het voedselrijke water van deze baai verzamelen zich in mei veel Groenlandse walvissen. Aasiaat is in de zeventiende eeuw gesticht voor de walvisvaart. Toen zaten alleen Nederlanders achter de Groenlandse walvissen aan, andere landen volgden, en in de negentiende eeuw waren ze vrijwel uitgeroeid. De walvisvaart verplaatste zich naar de Zuidpool.

Sinds de Groenlandse walvis beschermd is, neemt de soort weer toe in aantal. Dat ging eerst maar traag. Alles doen deze zware jongens traag. Ze kunnen achttien meter lang en honderdduizend kilo zwaar worden. Als ze jongen baren, zijn die al vier, vijf meter lang. Groenlandse walvissen kunnen tweehonderd jaar oud worden. Tweehonderd jaar! Een hoogbejaarde walvis zou anderhalve eeuw geleden door walvisvaarders achterna gezeten kunnen zijn. Ondertussen is hun aantal trouwens weer flink opgekrikt. Ze planten zich langzaam voort, maar hoe meer er zijn, des te meer erbij komen. Er zwemmen er nu weer duizenden rond in de Davidstraat en Baffinbaai en ook nog eens duizenden bij Alaska. In Diskobaai zullen we Groenlandse walvissen bijna net zo zeker zien als ijsbergen. Ze verplaatsen ze zich wel, je weet nooit precies waar ze zijn, dus vanaf de brug en het dek staan we op de uitkijk. Spuit daar ergens een walvis zijn fontein?

Aan de ruige, bergachtige kust zijn duizend jaar oude resten van nederzettingen te vinden uit de Thule-periode. Als we aan land gaan, wordt er een zodiac overboord gehesen. Een Zodiac is een stoere opblaasboot met buitenboordmotor. Daarin kan het koud zijn, we zijn tenslotte boven de poolcirkel. Thermo-ondergoed mee dus, en regenbroek tegen spatwater. Aan boord zijn laarzen te leen, want op de toendra kun je zomaar tot over de enkels in de modder of tot je knieën in de sneeuw zakken.

Ga mee op deze reis, zeilen langs ijsbergen en walvissen bij Groenland!

Poolreisbureau Oceanwide en dagblad Trouw organiseren de zeereis met de Rembrandt van Rijn. Ook ik hoop aan te monsteren op dit gemoderniseerde zeilschip. Eerst vlieg je naar Groenland, waar de Rembrandt op 20 mei van wal steekt. Het reisprogramma is hier (pdf-bestand)  te vinden. Meer info op http://www.oceanwide-expeditions.com/voyages/voyage/disko-bay-whale-safari-aurora-borealis/. De code van de trip is RVR15. Kost ca. 2000,- + vliegretour. Niet goedkoop, maar dan krijg je ook wat. Boekingen ovv Koos en Trouw.

Ik schreef in de Trouwbijlage Tijd al over een vaartocht uit Nederland naar Spitsbergen, via Schotland en Jan Mayen. Daarop reageerden zoveel lezers dat die reis voor komende zomer binnen een week was volgeboekt. Maar in juni 2014 is er opnieuw de kans om mee naar Spitsbergen te varen. Aankondigingen van die reis volgen nog in Trouw, in januari in Tijd en in februari in de fiets- en wandelbijlage.