2020 – 2024

Op het strand van Schiermonnikoog is duidelijk te merken dat het enige tijd ervoor hard heeft gewaaid vanuit het noordwesten. De vloedlijn ligt vol drijvende objecten als de skeletten van zeeklitten, de skeletten van inktvissen, eierkapsels van roggen en het nodige plastic. Tegelijk liggen er veel door woeste baren losgewoelde zeeanemonen, goudkammetjes en zandkokerwormen, strand- en breedpootkrabben, en ook verse schelpdieren. Die laatste leven (in hun specifieke geval leefden) kennelijk niet ver van de kust in zee en spoelen nu aan. (meer…)

Kleine watersalamanders doen hun naam deels eer aan, maar anderdeels juist niet. Het zijn kleine diertjes; een volwassen kikker is vaak langer zeker zwaarder. Maar ik kom ze meestal op het droge tegen. Kleine watersalamanders gaan alleen in de paartijd te water, van maart tot mei of juni.

Nog even en ze gaan in winterslaap, en nu leven ze te land. In niet aangeharkte tuinen in de buurt van water zijn ze gemakkelijk te vinden. Maar je moet er oog voor hebben. Ze gedragen zich heel anders dan de volstrekt niet aan salamanders verwante muurhagedissen. Hagedissen zijn reptielen, salamanders amfibieën. Een salamander en een hagedis zijn zo verwant als een mens en een merel. Muurhagedissen zijn in Zuid-Europese landen algemeen. Ze rennen over muren en rotsen, af en toe een roerloze pauze inlassend. Ze houden meer van zon en warmte dan van water en koelte. (meer…)

Zoon en ik arriveren per nachttrein hondsvroeg in Bazel. Daar zien we een plein, deels bedekt door een tijdelijk terras op een houten vlonder, een decimeter boven het wegdek. De tent is nog dicht, maar waar mensen waren, is afval, zelfs in dat propere Zwitserland. Op de stenen liggen etensresten en zonnepitten, waar tientallen stadsduiven zich aan tegoed doen. En een rat: een bruine rat.

Bruine ratten (Rattus norvegicus) kunnen dertig centimeter lang worden, nog afgezien van hun staart, maar halen meestal de twintig centimeter nog niet. Als mensen ratten zien, denken ze vaak dat het muizen zijn, omdat ze denken dat ratten agressieve monsters van een halve meter zijn. Maar ratten zijn kleiner en zeker zo bang voor mensen als mensen voor hen. (meer…)

Al jaren ruim ik op strandwandelingen afval op. Het aantal flesjes is gekelderd sinds er statiegeld is ingevoerd. Wat er nog wel heel veel ligt: plastic draden uit visnetten, ballonnen en peuken. Er schijnt veel minder (plastic) afval in zee te belanden dan gedacht. Dat komt niet doordat er minder plastic wordt weggegooid, maar omdat het in rivieren blijft hangen. In de Donaudelta in Roemenië kun je aan de duizenden petflessen in de boomkruinen zien hoe hoog het water heeft gestaan. Daar wordt geen statiegeld geheven.

Draden uit visnetten zijn afkomstig van spooknetten: netten die vissers verloren of moedwillig los kapten en die als killers door de zeeën zweven, uit elkaar vallen en werkelijk overal op en onder het zand zitten. (meer…)

Als ik in de nazomer in natuurgebieden aan de kust ben, kijk ik altijd uit naar parnassia. Op Schiermonnikoog zijn er duizenden. Ze hebben vaak gezelschap van stijve en rode ogentroost, strandduizendguldenkruid en andere zeldzame soorten, die op Schier juist algemeen zijn. Dat komt doordat er veel duinvalleien zijn, waar brandschoon en kalkrijk kwelwater opborrelt.

In mijn plantaardige top-10 staan naar schatting honderd soorten, maar Parnassia haalt de top-3 en staat waarschijnlijk bovenaan. Minder opvallend is krielparnassia. Dat zou je een miniatuur-uitvoering van parnassia kunnen noemen, vandaar die naam, die eigenlijk niet klopt. Parnassia hoort bij de kardinaalsmutsen, en krielparnassia bij de anjers. Sierlijke vetmuur is een andere naam van het plantje. (meer…)

Hoewel het groei- en bloeiseizoen ruim voorbij zijn piek is, zijn er nog vele doorgroeiers en -bloeiers. Echte nazomerbloeiers zijn stijve en rode ogentroost. Dat zijn kleine familieleden van de bremrapen – parasitaire planten die niet zelf suikers produceren maar ze uit de wortels van andere planten stelen. De ogentroosten tappen suikers af van grassen, maar hebben zelf ook bladgroen en dus energie om suikers te maken. Ze worden daarom halfparasieten genoemd.

Rode zowel als stijve ogentroost kunnen allebei goed tegen een wat zoute bodem. Die bodem is bij voorkeur vochtig en niet al te ruig begroeid. Beide ogentroosten kunnen tegen betreding en begrazing. Rode ogentroost zelfs zo goed op begraasde grond, dat ik, als ik het plantje vind rondkijk of er geen paarden of koeien in de buurt zijn. Zout en vochtig – rode ogentroost komt relatief veel voor in de Delta, op de Wadden en in het Lauwersmeer. (meer…)

De trek van steltlopers is in volle gang. Steltlopers zijn vogels met sterke, vaak hoge poten. Geen reigers, geen hoenders, maar grutto’s, strandlopers, snippen, ruiters en plevieren. Momenteel doen veel soorten die in het hoge noorden hebben gebroed, Nederland aan op hun reis naar het zuiden.

Op Schiermonnikoog scharrelen bonte strandlopers rond op het wad, dribbelen drieteenstrandlopers langs de waterlijn op het strand, en arriveren groepen kanoetstrandlopers (op de foto in gezelschap van steenlopers). (meer…)

Midden in de bossen van Oost-Flevoland lag de Stille Kern. Het was een schitterende plek. De Stille Kern werd voorzien van paden, bankjes, een parkeerplaats. Het is nu een populaire plek voor picknicks en bruiloftsfotografie. Mij niet meer gezien daar.

Het is typerend voor het Nederlandse natuurbeheer. Stiltegebieden zijn gebieden waar alleen natuurgeluiden te horen waren. Niet zijn, want dat moet door mensen beleefd, daar moet van genoten worden. Er wordt een bord ‘Stiltegebied’ geplaatst en een bankje. En het is gedaan met de stilte. (meer…)

Sommige nachtvlinders maken van de dag een nacht, door in duistere krochten te leven. De bruine huismot is er zo een. Dat is een andere soort dan de klerenmot die de plotselinge gaatjes in uw geliefde hemd veroorzaakt. Al maakt ook de huismot soms textiel soldaat.

In wezen is het een prachtig beestje, met crèmekleurig gemarmerde voor- en lichtgrijze achtervleugels. Maar die laat ie alleen zien als ie vliegt en als ie dat al doet, zul je zien dat het donker is. Bij daglicht rent ie met dichtgeklapte vleugels weg. Dat maakt een gespannen indruk, alsof het kleine insect iets in zijn schild voert. (meer…)